باسی ئه سحاب

عومەیرى کوڕى وەهب لە بەرەى کافرانا بەشدارى جەنگى بەدرى کردوە، کافرەکان عومەیریان لە پێشەوە ناردوە بۆ ئەوەى سوپاى موسوڵمانان بخەمڵێنێ و بزانێ چەند کەس دەبن، ئەویش هات و ئەو کارەى بۆ کافران کردو زۆر سورو موکوڕ بو لەسەر ئەوەى کافرەکان  نەچنە ناو جەنگەکەو بکشێنەوە، دواى ئەوەى جەنگ دەستى پێکرد وەهبى کوڕى عومەیرى کوڕى وەهب یەکێک بو لەو کەسانەى کە لە بەدرا بە دیلى گیرا، ڕیفاعەى کوڕى ڕافیعى کوڕى مالیکى زورەقى یەخسیرى کرد، عومەیر گەڕایەوە بۆ مەککە، صەفوانى کوڕى ئومەیە لە حیجرى ئیسماعیلا لە لاى کەعبەدا لەگەڵیا دانیشت و پێى گوت: هەرچى قەرزت هەیە بژاردنیان لەسەر من و بەڵێنیش بێ هەتا ماووم ماڵ و مناڵەکانت بەخێو بکەم، ئەوەندەو ئەوەندەش پارەت پێ دەدەم بەو مەرجەى برۆى هەتا موحەممەد نەکوژى نەیەیتەوە! عومەیر ڕازى بو، گوتى: من بیانویەکیشم هەیە خۆم بگەیەنم بە موحەممەد، دەڕۆم و دەڵێم: هاتوم کوڕەکەم بکڕمەوەو ئازادى بکەم!.

.

عومەیر گەیشتە مەدینە، لەو کاتەدا پێغەمبەرى خوا() لە مزگەوتا بو، عومەیر ڕۆیشتە ناو مزگەوتەوەو شمشێریشى پێبو، کاتێ پێغەمبەر() چاوى پێى کەوت فەرموى: ئەمە دەیەوێ غەدرو خیانەتێک بکات، بەڵام خواى گەورە ڕێى لێ دەگرێ. دوایى عومەیر ڕۆیى بۆ ئەوەى هەرچۆنێک بوە خۆى لە پێغەمبەر() نزیک بکاتەوە، پێغەمبەر() پێى فەرمو: ئەوە بۆ چەکت پێیە؟ عومەیر گوتى: لە بیرم چو کاتێ هاتمە ناو مزگەوتەوە دایبنێم، پێغەمبەر() فەرموى: ئەى بۆچى هاتوى؟ گوتى: هاتوم کوڕەکەم بکرمەوەو ئازادى بکەم.. پێغەمبەر() پێى فەرمو: ئەى لە حیجرى ئیسماعیلا لەگەڵ سەفوانا چ بریارێکتان داوە؟ عومەیر گوتى: چ بڕیارێک؟ بێ ئاگام!.. پێغەمبەر() فەرموى: تۆ بریارت داوە من بکوژى و ئەویش بەڵێنى پێداوى ئەوەندەو ئەوەند سەروەت و سامانت پێ بداو قەرزەکانت ببژێرێ و ماڵ و مناڵت بەخێو بکات. عومەیر گوتى: أشهد ان لا اله الا الله و أنک رسول الله، ئەى پێغەمبەرى خوا()! بەخوا جگە لە خۆم و سەفوان کەس ئاگاى لەم کەین و بەینە نەبوە، ئێستا من دڵنیام کە خواى گەورە ئەمەى بۆ تۆ باسکردوە!.. پێغەمبەر() فەرموى: دەى ئاسانکارى بکەن بۆ براکەتان و دیلەى بۆ ئازاد بکەن!. ئیتر وەهبى کوڕى عومەیر بە بێ هیچ بەرامبەرێک ئازاد کرا.

.

عومەیر گەڕایەوە بۆ مەککەو لە سەفوان نزیک نەبویەوە، ئیتر سەفوان زانى کە باوەڕى هێناوە، عومەیر بو بە باوەڕدارێکى باش، دوایى کۆچى کرد بۆ مەدینەو لە خزمەت پێغەمبەرا() بەشدارى لە جەنگى ئوحودو جەنگەکانیترا کرد.

.

ئازاد عباس گڵێجاڵی

له کتێبی (الشامل)ـەوە

عبدالرئوف اشنویی محمودزاده