این مطلب توسط نویسنده‌اش رمزگذاری شده است و برای مشاهده‌ی آن احتیاج به وارد کردن رمز عبور دارید.

پێناسەی هاوەڵەکان:

هاوەڵەکان به کەسانیک دەوترین کە لە حاڵەتی ئیماندا چاویان بە پێغەمبەری ئیسلام کەوتووه و دواتر بە ئیمانەوە ماڵئاواییان لە دارفانی کردووه و بە بینینی جوانییەکانی پێغەمبەری خودا (د.خ) و فێری زانست بوون لە مەکتەبی پێغەمبەرایەتی رەسول الله دا چاویان ڕووناککراوە و ڕۆشنگەربووه (صلى الله علیه وسلم)

.

هاوەڵانی پێغەمبەری خودا (د.خ) کەم تا زۆر گەیشتوته (124,000) . بەپێی بۆچوونی زۆرینەی زانایانی جیهانی ئیسلامی لە سەردەمی پڕ بەرەکەتی پێغەمبەردا (د.خ)

.

هاوەڵانی پێغەمبەری خوا (د.خ) ئەو بەڕێزانەن کە خوای گەورە بایەخی پێداون و دڵیانی ڕۆشنکردۆتەوە بە ڕووناکی ئیمان و ڕێنوێنی،

.

پاشان هەڵیبژاردوون وەک هاوەڵ و داکۆکیکاری ئایینی و ڕاوێژکارەکانی گەوره ترین پێغەمبەری خۆی صل الله علیه وسلم

.

وە هەروەها کردیانن بە باشترین کەس لە ڕووی میهرەبانی و چاکەکاری و شارەزاترین کەس لە ڕووی زانستەوە،

.

و هەروەها ئەم کەسە بەڕێزانە لەبەردەم هەموو ئەم نیعمەتانەی که خودا پێی بەخشیبوون ماڵ و ژیان و گیانیشیان پێشکەش کرد لە ڕێگەی خودا و پێغەمبەرەکەی(صل الله علیه و سلم)  و لە کۆتاییدا لە دۆستایەتی و خۆشەویستی خودا و پێغەمبەر فانی بوون.

.

چەند فەرموودەیەک لە فەرموودە بەنرخ و خۆشەویستەکانی پێغەمبەر (د.خ) کە لە وەسف و گەورەیی هاوەڵانیدا بۆ ئێمەی موسڵمانی فەرمووە

.

فەرموودەی (1)هیچ کام لەو هاوەڵانەی من کە پەیمانیان لەگەڵ کردم ناچنە ناو ئاگری دۆزەخەوه

.

فەرموودەی (٢): هیچ کەسێک لە ئێوەی موسڵمان نابێت سوکایەتی بە هاوەڵەکانم بکات، چونکە ئەگەر یەکێک لە ئێوە بە ئەندازەی زێڕی چیای ئۆحەد خەرج بکات و بە خێر ببەخشێت لە ڕێگای خوادا، ئەوا بەقەد مشتێکیان ناگەن، یان تەنانەت نیوەیشی، (یان پاداشتەکەی کەمترە لە بڕێکی کەم لە چاکەی هاوەڵەکانم.)

.

فەرموودەی (٣): ڕێز لە یاران و هاوەڵەکانم بگرن چونکە باشترین هەڵبژێردراوی ئیوەن

.

فەرموودەی (٤): باشترینی ئوممەتی من ئەوانەن کە لە سەردەمی مندان ( هاوەڵان) و دوای ئەوان ئەوانەن کە لە خۆیانەوە نزیکن (تابعین) و دوای ئەوانیش ئەوانەن کە نزیکن لە گروپی دووەم (تابعی تابعین) و پاشان لەوانەوە بە هەمان ڕیزبەندی، گروپێک لە دوای گروپێکی تر .

.

فەرموودەی (٥): ئاگری دۆزەخ هەرگیز ناگاتە ئەو موسڵمانانەی کە منیان بینیوە و منیان ناسیوە، هەروەها ئەو موسڵمانانەی کە هاوەڵەکانمیان بینیوە و چاویان پێیان کەوتووە لەکاتی ماڵئاواییکردن بە باوەرەوه.

.

فەرموودەی (٦): هاوەڵەکانم لە ئومەتەکەمدا وەک خوێ وان لە خواردندا، چونکە خواردنی بێ خوێ هەرگیز تامی خۆشی نییە .

.

فەرموودەی (٧): خراپترینی ئوممەتەکەم و خراپترینی موسڵمان ئەوانەن کە بی ئەدەبی و سوکایەتی بە هاوەڵەکانم دەکەن .

.

فەرموودەی (٨): ئەوانەی قسەی ناشرین لەسەر هاوەڵەکانم دەکەن و سووکایەتییان پێدەکەن، نەفرەتی خوا و فریشتەکان و هەموو خەڵکی لەسەریان بێت .

.

فەرموودەی (٩): هەرکەسێک لە ژیانی دونیادا جنێو بە هاوەڵەکانم بدات و سوکایەتی بە هاوەڵەکانم بکات، کاتێک مرد، خودای گەورە ئاژەڵێک بەسەریدا زاڵ دەکات کە گۆشتی دەبڕێت و گاز دەگرێت، ئەو کەسەش هەست بە ئازاری ئەم سزایە دەکات تا ڕۆژی قیامەت .

.

فەرموودەی (10 ): خوای گەورە (ج) منی لە هەموو پێغەمبەران گەورەتر و باشتر هەڵبژارد و هاوەڵانێکی بۆ هەڵبژاردم کە بۆ من وەک وەزیر وان، بۆیە ئەوانەی لووتبەرزن بەرامبەریان، نەفرەتی خودای گەورە و فریشتەکان و هەموو مرۆڤەکانیان لەسەر بێت و خودا (ج) عیبادەتە ناپێویست و فەرزەکانیان قبوڵ ناکات.

.

مَنبع: کتاب ( محبت پیامبر در قلب یارانش)

سەرچاوە: کتێبی (خۆشەویستی پێغەمبەر لە دڵی هاوەڵانیدا)

بوچوونی مەولانا شێخ ئەحمەدی فاروقی سەبارەت به تەسەووف و سۆفیەکان

بوچوونی مەولانا شێخ ئەحمەدی فاروقی سەرهەندی "مجدد الف ثانی" رحمه الله

سەبارەت به تەسەووف و سۆفیەکان

ئیمامی رەبانی رحمه الله لە کتێبەکەیدا: (الانوار القدسیه)  دەفەرموێت: ئەی برای موسڵمان ئەم ڕاستییە بزانە کە خودا له سەر ئیمەی واجب کردووه کە گوێڕایەڵی بین و دوور بکەوینەوە لە گوناهەکان.

لە کاتێکدا ئەم کارانە بە ئێمە سپێردراوە، پێویستە بە دڵسۆزی و پاکی تەواوەوە عیبادەت ئەنجام بدەین ئەم جۆرە پەرستن و کۆیلایەتییە بەبێ ئەوەی لە سیفەتە باشەکاندا فانی ببێت و بەبێ خۆشەویستی و هاوڕێیەتی، بوونی نییە

بۆیە پێویستە ئێمە بۆ پێشەوە و بە ڕێگای سۆفییە، کە خۆشەویستی و فەنایه، هەنگاو بنێین، تا حەقیقەتی ئیخلاس فام بکەین.

چونکە ڕێگای سۆفی تا ڕادەیەکی زۆر کامڵ و حەقیقەتە، کە بنەماکەی پەیڕەوکردنی سوننەت و میتۆدی پێغەمبەرە(صل الله علیه و آله وسلم)

چونکە لە دەستووری ئەم قەومە ڕوون و ئاشکرایە کە ڕێساکانی شەریعەت جێبەجێ بکرێت و پەیڕەوی لە سوننەت بکەن و دوور بکەونەوە لە بیدعەو داهێنان.

وە هاوسەنگ کردنی مەرج و ڕەفتار بە پێی شەریعەت و دانانی سوننەت و شێوازی پێغەمبەر لە پێش هەموو شتێکەوە بەریز و حورمەتداره بەسەر هەموو مەرج و ڕەفتارەکانی تردا.

ئەو سۆفیگەریه پاکه، کە بەنیازم بیناسێنم، هەمان شێواز و میتۆدی گەورەکان و پیاوماقولەکانی دین بووە

لێرەدا باسی ئەو تاقمە ناکەم کە ناو و داب و نەریتی هاوبەشیان لەگەڵ سۆفیدا هەبووە، بەڵام لە باوەڕ و پراکتیکەکەیاندا بە پێی شەریعەت و سوننەت ڕەفتاریان نەکردووه و لەگەل تەسەوفی راستی جیاواز و دژبەیەکن

چونکە سۆفیگەری زیاتر دەوڵەت و ڕووناکی ئیلاهییە نەک و دەمه قاله و ناکۆکی و هەرکەسێک لەسەر ئەم ڕێگا ڕاست و دروستە بجوڵێت، بە فەزڵی خودا ئەم نیعمەتە و نیعمەتەکانی تری ئەم قەومە دەگرێتەوه 

بۆچوونی ئیمام جەلالەددین سیوتی رحمه الله سەبارەت به تەسەووف و سۆفیگەری

 بسم الله الرحمن الرحیم والصلاه و السلام علی حبیبنا و سیدنا محمد و آله وصحبه

شێخ جەلالەدین سیوتی رحمه الله لە کتێبەکەیدا به نێوی(تأیید الحقیقه العلیه) سەبارەت بە سۆفیگەری، ئاوا دەفەرموێت:  

سۆفیگەری لە جەوهەری خۆیدا زانستێکی بەرزە و شێوازەکەی پەیڕەوکردنی قورئان و سوننەتی پێغەمبەرەو واز هێنان لە بیدعە و خورافات و ڕزگاربوونە لە ئیگۆ(نەفس) و ئارەزووی ناشەرعی و بەرژەوەندییە جەستەییەکان.

و تەسلیم بوون بە خودا و حوکمی خودا و گەڕان بەدوای خۆشەویستی خودا و بە کەم سەیرکردنی ئەوەی خۆشەویستی خودا نییە.

وە ئەمەش ڕاستییەکی ترە کە ئەمڕۆ هەندێک گروپ چوونەتە ناو ئەم میللەتەوە و لە ڕووی ڕواڵەت و پێکهاتەی جەستەییەوە خۆیان هاوشێوەی ئەوان(ئەولیای خودا)کردووە، بەڵام دوورن و بێ ئاگان لە ڕاستی سۆفیگەری و تەسەووف و ئەمەش خۆی بووەتە هۆی گومان و بێ متمانەیی بە تەواوی سۆفیان و تەسەووف

لەم کاتەدا پێویستە و واجبە له سەر گەوره زانایان خەلکی عەوام ڕێنوێنی بکەن بۆ  جیاکردنەوەی ئەهلی حەقیقەت و ئەهلی درۆ. 

هەندێک بابەتی به ناو عەقیدەی سۆفیگەری هاتوونەتە ناو خەڵکەوە، کە ناهاوسەنگن و پێچەوانەی شەریعەتی پیرۆزن، و زانایانی شەریعەت ناتەبایی دەکەن  لەگەڵ ئەو عەقیدە ناپاکانه

لێکۆڵینەوەش لەسەر ئەو بابەتانە کراوە، ئەوە ڕوون و بەرچاوە کە گەوره پیاوانی شارەزای  سۆفیگەری (خوای گەورە لێیان ڕازی بێت) ئازاد و پاکن لەم جۆرە بابەت و بیروباوەڕانە.

وە ئەمە قسەی  ئەهلی بیدعه و ئەهلی خورافات و مرۆڤە لادەرانەیە کە بە ناوی سۆفیگەرییەوە ئەو بیروباوەڕانە لەناو خەڵکدا بڵاودەکەنەوە

وە خۆیان بە سۆفی و ئەهلی تەسەووف به خەڵک دەناسێنن. بە ڕاستی، ساداتە گەورەکانی سۆفیگەری پاک و دوورن لەم زنجیرە بیروباوەڕ و ڕەفتارە ناشەرعییە

سەرچاوە:

کتێبی (تأیید الحقیقه العلیه شیخ جلال الدین سیوطی ص 57

بۆچوونی ئیمام محمدی غەزالی ڕەحمەتی خوای لێ بێت سەبارەت به تسووف و سوفییه کان

بۆچوونی ئیمام محمدی غەزالی ڕەحمەتی خوای لێ بێت سەبارەت به تسووف و سوفییه کان

بسم الله الرحمن الرحیم و صل الله علی سینا و مولانا محمد و آله و اصحابه و اتباعه اجمعین الی یوم الدین

 .

ئیمام محمدی غەزالی (ڕەحمەتی خوای لێ بێت) لە کتێبی (المنقذ من الضلال)دا ئاوا دەفەرموێت: دوای ئەوەی لە زانستەکانی شەریعەت تەواو بووم، کتێبی (اربعین)م نووسی و  پاشان زانستی فەلسەفەی قەدیمم ده کتێبی (مقاصد الفلاسفه)دا کۆ کردەوه و کتێبی (التهافت)یشم نووسی.

.

ئیمامی غەزالی(قدس سره) لە بارەی سۆفیگەری و تەسەوفەوە دەفەرموێت: کاتێک نووسینی ئەم کتێبانەم تەواو کرد، دەستم کرد بە خوێندنی کتێبی تەسەوف و عیرفان و بۆم دەرکەوت کە شێواز و میتۆدەکانیان لە زانست و کردارەوە دەست پێدەکات.

.

و دەرئەنجامی کارەکانیان بڕینی پیسی ئەخلاقییە و پاککردنەوەی ئەخلاقی سیفەتە سەرزەنشتکراوەکانه، بەجۆرێکە بە ئەنجامدانی ئەم کارانه دڵ ئازاد بێت لە هەر شتێکی تر، جگە لە خودا؛ و بگەن به مەرتەبەی بەدەست هێنانی چێژ و شیرینی زیکری خودا  

هەر لەم کاتەدا بوو کە تێگەیشتم کە ئاگاداربوون لە هزرو بیروباوەڕەکانیان ئاسانترە لە چوونە ناوەوە و بە شێوازی پراکتیکی خۆیان ڕەفتار بکەن، بۆیە دەستم کرد بە خوێندنەوەی کتێبە عیرفانییەکانی وەک:

قوت القلوب ئەبو تالیب مەکی (مەی). خودا ڕەحمەتی لێبکات) و کتێبەکانی حەریس المشابیسی و ڕیساله جۆراوجۆرەکانی شێخ جونەید بەغدادی. وە شەبلی و ئەبو یەزید بەستەمی و کۆمەڵێک کتێب و بۆچوونی تری ئەم گەلە،

.

و منیش وەک کەسێک کە قسە و بۆچوونەکانیانم بەکارهێنا کە  دەیەوێت لە قوتابخانەیەک یان ئایینێکدا لێکۆڵینەوە بکات.

.

بۆیە گەیشتمە ئەم دەرەنجامە کە تاکە ڕێگای گەیشتن بە ڕاستی، قسە و بۆچوونەکانیان مومکین نابیت مەگەر لە ڕێگەی ذەوق و شەوق و ئارەزووی دەروونی و ئاڵوگۆڕی سیفەت و حالاتی عیرفانییەکانیانەوە نەبێت.

.

پاشان درکم بەوە کرد کە سۆفییەکان ساحیبی ڕاستەقینەی ڕێگەی خودان و ئەوانەی لە ڕێگای خودای گەورەدان و بەڕاستی، ڕێگا و ڕەوشتەکانیان باشترینە.

.

ئینجا زانیم که سۆفییەکان ساحیبیدحال و که مالن نه ک ئه هلی قیل و قال

.

.

ته سه وف کامڵترین و دروستترین ڕێگایە بۆ ئەوەی بەندەیەک بگات بە خودا و حەقیقەت، کە ئەخلاقی بەرزی سوفی بەرزترین و کامڵترین ئەخلاقە،

بەڵام ئەگەر عەقڵی هەموو زانایان، حیکمەتی هەموو حەکیمەکان، و زانستی هەموو زانایانی مرۆڤایەتی، ئەگەر بیەوێت گوزارشت لە ئەخلاق و پلەیەکی بەرزتر لە ئەخلاقی سۆفیەکان بکات، لەم ڕووەوە، جگە لە داماوی و بێچاره یی هیچی تر بەدەست ناهێنێن

.

چونکە هەموو ئەخلاق و ڕەفتارەکانی، لە دەرەوە و ناوەوە، لە نووری و رووناکی پیغه مبه رایه تی(صل الله علیه و سلم) و ئایینی پاکه

.

وە هیچ ڕووناکییەکی گەورەتر و گەشاوەتر جگه لە ڕووناکی و نووری پیغه مبه ر(علیه السلاه و السلام) لەسەر زەوی نییە کە بتوانێت ڕووناکی بەسەر جیهان و بوونەوەرەکاندا بدرەوشێنێتەوە

.

بەو هەموو تایبەتمەندیانە بۆم ڕوون بووە کە مەکتەب و مەزهەبی رزگارکه ر و رزگاری به راستی ریگه و پیگه ی سوفییه کانه. بۆچوونی توێژەر چییە سەبارەت بە قوتابخانە و ئایینه ک، کە مەرجی یەکەمیان پاککردنەوەی دڵ و ناوەوەی بەتەواوی و کامل بوونه لە هەر شتێکی تر جگە لە خودا، وە کلیلی ئەوە نوێژکردنە لە کاتی تەکبیری ئیحرامدا کە هەموو بوونەکەی(وجودی) سوفی نقووم دهکا له پایه به رزی و شکوی خودادا و دوا پلەی ئەوەش بریتییە لە فانی بوون لە سیفەتە باڵاکانی پەروەردگاردا.

و آخر دعوانا ان الحمدلله رب العالمین

نووسه ر:دکتۆر عەبدولحەلیم مەحمود ص145

وه رگیر: عبدالرئوف مه حمودزاده

نووسه ر:دکتۆر عەبدولحەلیم مەحمود ل145

وه رگیر: عبدالرئوف