گەورەکانی ئەهلی سوننەت و جەماعەت(3)

ئیمام ئەحمەدی حەنبەل ڕەحمەتی خوای لێ بێت (١٦٤-٢٤١)

ئەحمەد کوڕی محمد کوڕی حەنبەل کوڕی هیلال کوڕی ئەسعەد کوڕی ئیدریس کوڕی عەبدوڵڵای الشیبانی المرۆزی البغدادی

شارەزا لە زانستی شەریعەت (موجتەهید)، لە ساڵی ٧٨٠ی زایینی [١٦٤ی کۆچی] لە بەغدا لەدایک بووە؛ دایک و باوکی دانیشتووی شاری مەرو (Merw) بوون. شاریکی قەدیمی ئیران که ئیستا له تورکمانستانه. وە لە هەمان شوێن(بەغدا) لە ساڵی ٨٥٥ی زایینی [٢٤١ی کۆچی] کۆچی دوایی کرد.

ئەحمەدی کوڕی حەنبەل موسنەدی کۆکردۆتەوە کە کۆکراوەی زیاتر لە ٣٠ هەزار فەرموودە بووە. ئەم فەرموودانە نەک بەپێی ڕێزبەندی بابەتەکە، بەڵکو بەپێی ناوی ئەو هاوەڵانەی کە فەرموودەکەیان گێڕاوەتەوە(خودا لییان رازی بیت)، ڕێکخراون. ئەمە گەورەترین کتێبه لە جۆری خۆیدا.(1)

ئەبو حەنیفە و مالیکی کوڕی ئەنەس و شافیعی و ئەحمەدی کوڕی حەنبەل دامەزرێنەری چوار مەزهەبی ئەهلی سوننەت و جەماعەت بوون(خودا لییان رازی بیت)

ئیمام ئەحمەد ماوەیەک لە زیندانی المعتصم خەلیفەی عەبباسی بەسەر بردووە. هیچ کتێبێکی لەسەر شەریعەت نەنووسیوە؛ بەڵام ئەوەی لێی نەقل کراوه ئەو وەڵامانەیە کە خەڵکی پرسیاریان لێکردووه و خوێندکارەکانی ئامادەیان کردوه و ڕێکیان خستوون. خەڵکی بەشێک لە ئەفریقا و عەرەبستان و سوریا و فەلەستین پەیڕەوی لە فیقهی ئیمامی حەنبەل دەکەن.

بەرهەمە گرنگەکانی ئیمام ئەحمەدی حەنبەل: 1- المسند لە 8 بەرگ پێکهاتووە. فەرموودەیەک کە تێیدا نەدۆزراوەتەوە جێی متمانە نییە (بەپێی هەندێک لە فەرموودەزانەکان) 2- الزهد 3- کتاب الصلاة 4- المناسک الکبیر 5- المناسک الصغیر 6- التاریخ 7- الناسخ و المنسوخ 8- المقدم و المؤخر 9- فی کتاب الله تعالی 10- فضایل الصحابه و…

(1)            جمع أحمد بن حنبل المسند الذی کان یضم أکثر من 30 ألف حدیث. وهذه الأحادیث لیست مرتبة حسب ترتیب الموضوع ، بل على أسماء الصحابة الذین روا الحدیث. " ویکی پدیا "

وەرگێڕ: عبدالرئوف اشنویی محمودزاده

لە فارسییەوە وەرمگێڕاوە بۆ زمانی کوردی