بیاره شریفه
آرشیو نوشته های منبیاره شریفه
آرشیو نوشته های من
بۆچی ئیسلام ڕێگە نادات ئافرەتان وەک پیاو، فرە مێردیان هەبێت
ئەی خوایه له کارت سەری زانا گیژه
سُبْحَانَکَ لاَ عِلْمَ لَنَا إِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّکَ أَنتَ الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ
بۆچی ژنان ناتوانن لە یەک کاتدا چەندین مێردیان هەبێت؟
زۆرێک لە خاتوونەکان ئەم پرسیارە دەکەن، بەڕاستی بۆچی؟
بۆچی ئیسلام ڕێگە نادات ئافرەتان وەک پیاو، فرە مێردیان هەبێت
ئایا ئەمە جیاکارییە بەرامبەر بە ئافرەتان؟
ئەگەر وەڵامێکی زانستی تان دەوێت بیخوێننەوە
له زانستی (ژێنێتیک)دا دەرکەوتووە کە لە ئیسلامدا نهێنی شاراوە بۆ فرەژنی هەیە، کە لەم لێکۆڵینەوەیەدا دەرکەوتووە
بۆچی پیاو دەتوانێت لە یەک کاتدا چەند ژنی هەبێت؟ بەڵام ژن ناتوانێت لە یەک کاتدا چەند مێردی هەبێت؟
پسپۆرێکی جولەکە تایبەت بە جینات(ژێنێتیک) و دووگیانی دەڵێت: ئافرەتی موسڵمان پاکترین ئافرەتە لەسەر هەسارەی زەوی
پرۆفیسۆر ڕۆبەرت گیلهام، سەرۆکی کۆلێژی ئەلبێرت ئەنیشتاین کە خاوەندارێتی هی جوولەکەکانە و شارەزای زانستی تایبەت به (ژێنێتیک)ه، بە فەرمی موسڵمانبوونی خۆی ڕاگەیاند، و تەنها لەبەر یەک هۆکار
زانین و دۆزینەوەی حەقیقەتێکی زانستی و موعجیزە بێهاوتاکەی قورئانی پیرۆز، بەهۆی سنوردارکردنی ماوەی جیابوونەوە بۆ ئافرەتان، کە بۆ ماوەی سێ مانگە بە جۆرێک دونیای مۆدێرن و هەموو زانستە پێشکەوتووەکانی سەرسام کرد تێوەڕیکی سەرسوڕهێنەر و سەلمێنراوی زانستی بە ناو(بەرهەمی پیاو)
وەسفێکی زیاتر :
سپێرمەکانی پیاو ٦٢ جۆر پرۆتینی تێدایە، ئەم پرۆتینانە لە کەسێکەوە بۆ کەسێکی تر جیاوازن، هەروەک چۆن پەنجەمۆری هەر کەسێک جیاوازە، پەنجەمۆرەکانی هەر کەسێک تایبەتە بەوکەسه
ئەوەوەک چیپێکی ئەلیکترۆنی وایە کە هەر کەسێک چیپی تایبەتی خۆی هەڵدەگرێت.
جەستەی ژن کۆمپیوتەرێک به هەموو کەرەستەی پێویست له ناوەوەی خۆی
هەڵدەگرێت, و ئەم کۆمپیوتەرە زانیاری چیپی ئەو پیاوە تۆمار دەکات کە پەیوەندی لەگەڵدا دەکات
ئەگەر ئەم ئافرەتە یەکسەر دوای جیابوونەوەی هاوسەرەکەی شووی بە پیاوێکی تر کرد، یان ئەگەر لە یەک کاتدا چەند چیپێک بە کۆمپیوتەرەکەوە بەسترابوو
ئەمەش وەک ڤایرۆسێکی گەورە وایە کە هاتۆتە ناو ئەم کۆمپیوتەرە، هەر بۆیە ئەم ئافرەتە تووشی تێکچوونی هۆرمۆنی و دەروونی و نەخۆشی جۆراوجۆر دەبێت .
پرۆفیسۆر ڕۆبەرت بەشێوەیەکی زانستی سەلماندی کە یەکەم سوڕی مانگانە (ماوەی مانگانە) دوای جیابوونەوە(طلاق) 32% بۆ 35%، دووەم سوڕی مانگانە 67% بۆ 72%، و سێیەم سوڕی مانگانە 99.9% دەبێتە هۆی لەدەستدانی سپێرم و زانیارییەکانی میردی ئەو ژنه
ئینجا منداڵدانی ژنەکە دوای سێ سوڕی مانگانە لە هەموو شوێنەواری ڕابردوو پاک و خاوێن دەکرێتەوە و ئامادەیە بۆ وەرگرتنی چیپێک و شوێنەواری زانیاری نوێ، ئەو کاتەش هیچ زیانێک به ژنەکە ناگات
بۆیە دەبینین ئەو ئافرەتانەی زیناکار و بێ ئەخلاقن تووشی نەخۆشیی سەختی جۆراوجۆر دەبن، ئەمەش بەهۆی کاریگەری تێکەڵبوونی سپێرمە جیاوازەکانە لە یەک کاتی تایبه ت بۆ چەند پیاو
وە سەبارەت بە ژنانی بێوە، بۆ نمونە مێردەکەی مردووە، پێویستە بۆ نەهێشتنی کاریگەری سپێرمی میرده که ی ماوەکه درێژتر بێت ، ئەمەش لەبەر ئەوەیە کە دڵتەنگی دەبێتە هۆی ئەوەی کاریگەری پیاوەکە بە شێوەیەکی بەهێزتر جێگیرتر بێت، و هەر بۆیەش هۆکارەکەی ئەوەیە کە پێویستی بە ماوەیەک هەیە کە خودای گەورە لە قورئانی پیرۆزدا دەڵێت (أربعه أشهر و عشرا) (چوار مانگ و دە روژ) تا کەوتنی کاریگەری پیاوەکە بە تەواوی ئەنجام دەدرێت.
دامەزراندنی ئەم تێوەڕه وایکرد ئەم زانا گەورەیە ڕوو لە لێکۆڵینەوەی زیاتر و باشتر بکات.
ئەم زانایە بڕیاریدا تاقیکردنەوەیەک ئەنجام بدات، بۆیە گەشتێکی کرد بۆ ناوچەیەک لە ئەمریکا کە زۆربەی دانیشتووانی موسڵمانن، لە تاقیکردنەوەکەدا دەرکەوت کە ئەوان تەنها شوێنەواری سپێرم و زانیاری مێردەکانیان هەڵدەگرن
وە ئەمەش لەم نێوەندەدا لە ناوچەیەکی تری ئەمریکا کە خەڵکەکەی بەناو ڕۆشنبیر و بیرمەندی ئازاد و شوێنکەوتووی ئازادی سێکسین
ئەم تاقیکردنەوە دەریخست کە ژنان شوێنەواری سپێرمی پیاوانی زۆر لەگەڵ خۆیان هەڵدەگرن، لە دوو بەرهەمەوە بۆ سێ بەرهەم.
وە ئەم ڕاستییە لە ڕادەبەدەر تاڵ بوو کاتێک ئەم زانایە خۆی ئەم تاقیکردنەوەی لەسەر ژنەکەی ئەنجامدا و بۆی دەرکەوت کە سێ سپێرمی پیاوان لەگەڵ خۆیدا هەڵدەگرێت (واتە پەیوەندی لەگەڵ سێ کەس لە یەک کاتدا).
بەو هەموو شیکردنەوانە، قەناعەتی پەیا کردوه که به دڵنیاییه وه ئیسلام تاکە ئایینە کە پاکی و پارێزکاری، و سەرپەرشتی کردنی ژن و پەیوەندییە تەندروستەکانی لەگەڵ کۆمەڵگادا گەرەنتی دەکات ، هەروەها ژنی موسڵمان پاکترین ژنە لەسەر هەسارەی زەوی
ئازیزان ئەم توێژینەوە زانستییە بەشێکی بچووکە لە زانستە بێکۆتاکانی قورئانی پیرۆز و هەر ڕۆژێک کە تێدەپەڕێت پەردەی نوێ لە زانستە بێ هاوتاکانی قورئان لادەبرێت
بۆئەوەی ئەوانەی ئیسلام بە بەربەستی پێشکەوتن و موسڵمانان بە کونه پەرست و دوا کەوتوو ناودەبەن، یان ئیسلام بە سنووردارکردنی ژنان دەزانن، دەڵێن ئیسلام ڕێزی لە مافی ژنان نەگرتووە ، بزانن کە ئیسلام کامڵترین دینه و ژنانی موسڵمان کامڵترینن
تکایە ئەم فەرمانە ئیلاهییە چەندین جار بخوێننەوە و بیگوازنەوە بۆ کەسانی تر تا ئەم گومانە تاریکه، ڕوون بێتەوە . بە شێوەیەکی بەرفراوان بڵاوی بکەنەوە
سەرچاوە: کەناڵی تەلەگرامی مامۆستا عبدالحمید مومنی
وەرمگێڕاوه بۆ زمانی کوردی
مترجم: عبدالرئوف اشنویی محمودزاده
باشترین کردەوەکان
باشترین کردەوەکان
عبدالله بن حبشی الخثعمی خوا لێی ڕازی بێت دەفەرموێت پێغەمبەری خودا صل الله علیه وسلم پرسیاری لێکرا: چ کارێک پاداشتی زیاتری هەیە؟ فەرمووی:
ئیمانێک کە گومانی تێدا نەبێت و جیهادێک کە خیانەتی تێدا نەبێت و حەجی قبوڵکراو.
وتیان: کام نوێژ سوودی زیاتره؟ فەرمووی: نوێژێک کە وەستانی(قیامی) درێژ بێت. وتیان: کام خێرە پاداشتی زیاترە؟ فەرمووی:خێرێک کە لە داهاتی مرۆڤ خۆیەوە سەرچاوە دەگرێت .
وتیان: کام کۆچ پاداشتی زیاترە؟ وتیان: کۆچکردن لە کارە قەدەغەکراوەکانی خودا. پرسیاریان کرد: کام جیهاد پاداشتی زیاترە؟ فەرمووی: ئەو کەسەی بە گیان و ماڵی خۆی لەگەڵ موشریکەکان شەڕ دەکات. پرسیاریان کرد: چ مردنێک بەنرخترە؟ فەرمووی: مردنی کەسێک کە لە ڕێگای خوادا لە خوێندا نوقم بێت و ئەسپەکەیشی لە تەنیشتی بکوژرێت .
سەرچاوەکان:
سنن دارمی 1464
مـسند احمد 15401
ابـوداود 1325 ــ 1449
نسـائـی 2526 ــ 4986
مـعجم الاوسط طبرانی 8119
وەرمگێڕاوه بۆ زمانی کوردی
کاریگەری گوشەگیری و تەنیایی لەسەر مروف
کاریگەری گۆشەگیری و تەنیایی لەسەر مرۆڤ
ئیبن جوزی ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرموێت: دوورکەوتنەوە و تەنیایی کاریگەری لەسەر مرۆڤ هەیە کە بە ڕوونی لەناو مرۆڤەکاندا هەستی پێدەکرێت.
چ جۆرە ئیماندارێکن؟ کە لە تایبەتمەندی و تەنیایی خۆیاندا، شەرەف و ڕێزگرتنی خودا دەپار ێزن
ئەوان بەهۆی ترس لە سزای خودا، یان به هیوای بەدەستهێنانی پاداشت، یان بۆ ڕێزگرتن لە گەوره یی خودای بێ هاوتا، شەهوەت و چێژەکان بەجێدەهێڵن.
بەم کارە وەک ئەوە وایە دارە بۆنخۆشە هیندییەکانیان خستبێتە سەر ئاگر، بۆنەکەی بڵاودەبێتەوە، خەڵکی ئەو بۆنە خۆشە؛ دەکێشنە ناو سنگەوە و نازانن لە کوێوە هاتووە.
سەرچاوە:
صید الخاطر حافظ ابن جوزی حنبلی
بەها و پیگەی نویژی بەیانی
بەها و پێگەی نوێژی بەیانی
قال رسول الله ص: "من صلی الفجر فی جماعة فهو فی ذمة الله"
رسول الله صل الله تعالی علیه وسلم دەفەر مویت: هەرکەسێک
نوێژی بەیانی بەجەماعەت بکات لەژێر پاراستنی خودایە
نوێژی بەیانی یەکەم تاقیکردنەوەیە کە هەموو بەیانیەک
ڕووبەڕوومان دەبێتەوە؛ پێروز و سەرکەوتوو بێت ئەو کەسەی
لە جێگایەکی گەرمەوە هەڵدەستێت و دەچێتە ڕیزی نوێژخوێنانەوە
ئەگەر بۆ نوێژی بەیانی چوویتە ناو مزگەوت و بینیت کەم کەس بۆ
نوێژ هاتووه، بزانە کە خودا تۆی لە نێو بەندەکانی هەڵبژاردووە.
خۆشبەختە ئەو کەسەی نوێژی بەیانی بە جەماعەت بکات، چونکە
لە ژێر پاراستنی خودای گەورەدا دەبێت
پێڵاوی کەسێکی هەژار لە کاتی نوێژی بەیانی
لە مزگەوت، بە دڵنیاییەوە زور جوانتر و به قیمەت تره
لە تاجی پادشایەک کە لە نوێژی بەیانیدا دەخەوێت.
بەختەوەر ئەو کەسەیه ئاگاداری نوێژی بەیانی بێت؛ و
ناهێڵیت قوتابخانە و زانکۆ و دەوام لە خەو هەڵی بستێنێت،
بەڵکو با خۆشەویستی خودا بێت کە دڵی ڕۆشن بکاتەوە و ئەندامەکانی
جەستەی بجووڵێنێت
مژدە بۆ ئێوە کاتێک نوێژی بەیانی بە جەماعەت ئەنجام دەدەیت،
ئەوە بزانە کە بەهۆی چوونت بۆ مزگەوت، لە ڕۆژی قیامەت پلەت بەرز
دەبێتەوە و گوناهەکانت پاک دەبنەوە.
ئەگەر هەرکاتێک بتەوێت بخەویت و لە خەو هەڵسایت
و ڕەچاوی کاتی نوێژ نەکەیت و نوێژ لە بازنەی خەمی تۆدا
نەبێت، ئەوا هەمیشە لە بازنەی خەمەکاندا دەمێنیتەوە..
حەزرەتی ئیمام محەممەدی غەزالی
حەزرەتی ئیمام محەممەدی غەزالی
حەزرەتی ئیمام محەممەدی غەزالی رَحِمهُ اللّٰهُ تَعَالَى دەفەرموێت سۆفیگەری، راستی لەگەل خودایه، وە لێبوردەیی و ڕەفتاری باش لەگەڵ گەلی خودایه.
راستی لەگەل خودا، واتە خۆت بە قوربانی فەرمانەکانی خودای گەورە بکەی، ڕەفتاری باش لەگەڵ گەلی خودا واته خۆپەرست و لووتبەرز نەبی و لێبوردە و سەبرگر بی لەگەڵ گەلی خودا بەڵکو خزمەت بە گەلی خودا بکەی، پێداویستیەکانیان بەدەست بهێنی بە مەرجێک مەبەستیان بە پێی شەریعەت بێت.
سەرچاوە:
ایها الولد امام محمد غزالی
حەزرەتی شێخ عەبدولقادری گەیلانی ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرموێت:
ئێوه بە شێوەیەک لە خەوی کەمتەرخەمی و تەمبەڵی و بی ئاگایی دان؛ وەک ئەوە وایه که مردوون و باوەڕتان وایە لە قیامەتدا زیندوو نابنەوە، و لە دەرگای خودا بۆ مەبەستی حیسابکردنی کردارەکانتان ئامادە نابن و پیتان وایه پێویست ناکات لە پردی سیرات بپەڕنەوە. ئەمانە تایبەتمەندیەکانی ئیوەن و لەگەڵ ئەوەشدا ئیددیعای ئیسلام دەکەن.
بزانن ئەم قورئان و زانستە ئەگەر کرداریان پێ نەکەن، بەڵگەیە لە دژی ئێوە، هەرکاتێک لەبەردەم زانایاندا ئامادە بوون و گوێتان لە قسە و ڕێنماییەکانیان بوو بەڵام کارتان لەسەر نەکرد هەر بوونی تۆ لە خزمەتیاندا گوناهێکی گەورەیە، گوناهێک وەک ئەوەی لەخزمەت پێغەمبەر (صل الله علیه و سلم) دا بن و قسە و فەرمانەکانی ببیسن بەڵام
گوێرایەلی فەرمانەکانی نەبن.
سەرچاوە:
فتح الربانی، ص60